New Zealand

Ik was 5 jaar. Aan het begin van het nieuwe schooljaar mocht elke kleuter zijn vakantieverhaal vertellen. “Ik was naar Zeeland”, zei ik. "We waren in een boerderij, er waren schapen, strand en de zee". De juf vroeg hoe we waren gereisd naar Zeeland. “Met de boot”.  Toch voor de zekerheid even vragen dacht ze. “Was je op vakantie in de provincie Zeeland, of in Nieuw Zeeland”. Huh? Ik had geen flauw idee wat het verschil was. Stond daar voor de klas met een rood hoofd, aangestaard door 30 paar kleuterogen. Ik moest iets zeggen. In drie weken met de boot op en neer naar Nieuw Zeeland heeft haar vast doen glimlachten. Maar ze spaarde me.  Daarom nu Juf: tot op de dag van vandaag ben ik niet in Nieuw Zeeland geweest.

Lang op reis maakt het mogelijk om ver te gaan. Daar waar je niet snel weer komt.  Zo is onze bestemming gekozen. De aarde heeft een omtrek van 40.000 kilometer. Halverwege die afstand ligt de verst mogelijk bestemming. Dat gaan we bijna halen. Queenstown, op het Zuidereiland van Nieuw Zeeland ligt 18.500 kilometer van Amsterdam.

Ver weg, nog niet geweest, prachtig, en handig met een kleuter, dat is Nieuw Zeeland voor ons. In eerste instantie. Wilma eiste een maand op voor dat land, minstens. En ik ga de route heen en de terugweg invullen, werd het onderhandelingsresultaat. We hadden een veto uitgesproken op lange vluchten. De horrorvlucht uit Paramaribo anderhalf jaar geleden met een huilende peuter waren we nog niet vergeten. Dus komen er stops onderweg. En, als Nieuw Zeeland halverwege de wereld rond is, kunnen we ook om de oost terug gaan. Over de Stille Oceaan, de onmetelijk Grote Oceaan die een derde van het aardoppervlak beslaat. De wereld rond met stops in Azië, Australië, Stille Oceaan, Verenigde Staten. Het plan stond in de steigers.

Nieuw Zeeland klinkt heel Nederlands. Logisch dat kleuterjuffen, laat staan kleuters in verwarring raken. Stateland, noemde Abel Tasman het, in de veronderstelling dat Nieuw Zeeland vast zat aan de zuidpunt van Zuid Amerika, dat vandaag de dag nog Stateneiland heet. Toen dat niet waar bleek veranderde Nederlandse cartografen het in Nova Zeelandia, naar de Nederlandse provincie. James Cook maakte er tot slot New Zealand van.

Tasman liet nog meer Nederlandse namen na. Australië heette tot in de 19e eeuw. “Nieuw Holland”.  Tasmanië werd door Tasman vernoemd naar de gouverneur van Nederlands Indie: “Van Diemensland”. Totdat in de 19e eeuw het eiland Tasmans naam ging dragen, als eerbetoon aan de ontdekker zelf.

De Nederlandse geschiedenis overzee spreekt vandaag de dag nog steeds aan. Ook ik neem die verhalen mee op reis. Niet vanwege het heroïsche karakter of de roemruchte, beter beruchte gebeurtenissen.  Iemands blik op de wereld is sterk cultureel bepaald.  Het is nog steeds fascinerend hoe landgenoten in die tijd naar de wereld keken, en wat de gevolgen waren van hun opvattingen over wat ze zagen. Tasman’s journaal laat zien hoe kleine veranderingen in omstandigheden het verschil tussen vriendschap en vijandschap maken. Dat hun interpretatie vandaag de dag soms lachwekkend dom lijkt, is onterecht. Zoveel is er niet veranderd.