Is Wales een land? 1: de grens

Laten we weer eens een geografisch begrip bij de kop nemen: een land. Wat is een land? Een gebied natuurlijk, met een grens eromheen. Daarbinnen tref je een zekere politieke, culturele of etnische eenheid aan. Frequent met een eigen taal. Doe er nog een vlag bij en voila, je hebt zoiets als een land. Ik ben in Wales op de proef op de som te nemen.  Want voor een goede leerschool over het geografisch begrip land moet je Noordzee oversteken. Daar weten ze het lekker ingewikkeld maken. 

Let maar eens op:  Wales maakt samen met de landen Engeland en Schotland Groot- Brittannië, dat samen met Noord Ierland het land Verenigd Koninkrijk vormt, onderdeel van de Brits Eilanden waar ook de Kanaaleilanden en het Isle of Man toe behoren. Voeg Ierland erbij en je hebt de Britse Archipel. 

Wales, half zo groot als Nederland is een land binnen een land. Dan moet er dus een duidelijke grens omheen liggen. Die heeft het inderdaad. Zoals zo vaak zie je dat de grens om een gebied bepaald is door een barrière in het landschap. Een rivier, bergen of de zee. Wales heeft het allemaal. De zee in het noorden, westen en zuiden, rivieren en bergen in het oosten. Kijk eens naar de fysisch geografische kaart van Groot Brittannië. Je ziet haast een natuurlijke grens tussen Engeland en Wales, daar waar in het westen van Engeland de bergen beginnen. 

Die bergen vormden ook een grens tussen volken. Na de val van het Romeinse rijk werd Engeland bevolkt door Angelsaksen. Ze vielen vanaf het Europese vasteland Engeland binnen en dreven de oorspronkelijke Keltische Britons terug naar het westen tot in wat nu Wales is. 

Om ze daar te houden liet de Angelsaksische  koning Offa in de achtste eeuw na christus een wal aanleggen. We kennen dat verschijnsel van de Chinese en Berlijnse muur. Het was de tijd waarin uit de chaos na de val van het Romeinse rijk nieuwe koninkrijken ontstonden. Offa’s koninkrijk Mercia werd met hand en tand verdedigd. De wal hield de vijandige Welshmen buiten de deur. Nu zo’n 1500 jaar later kun je het bouwwerk van koning Offa nog steeds vinden in het landschap. Bovendien valt de 260 kilometer lange huidige grens van Wales grotendeels samen met  Offa’s wal van 1500 jaar geleden.  Die is nu cultureel erfgoed. Met erover en erlangs een van de bekendste wandelroutes in Wales: Offa’s Dykepath. Als een soort Pieterpad loopt het van noord naar zuid door het land. Ik wandel een klein stukje van de route: door een hek, over een smal grindpad met rechts van mij de contouren van een lage wal. Door een stukje bos over een riviertje tot ik plotseling stuit op een hoge dijk. Een spoordijk die Offa’s wal doorkruist . De koning moest eens weten. 

Tot in de middeleeuwen waren de contouren van Wales te herkennen aan het wegennet in Groot Brittannië. Aan de grens hield zo’n beetje alles op. Het onderstreept de geïsoleerde ligging die Wales lange tijd had.

We hebben de grens onderzocht en opgezocht. Conclusie: Wales mag zich een echt begrensd land noemen.   

Hoe zit het dan met de politieke eenheid? Dat land binnen een land? Die vraag dringt zich op als ik over de brug in het zuiden de grens met Engeland overga. Prince of Wales bridge lees ik op het reusachtige bord boven de brug. Was die prince niet prins Charles en nu William? Dat zijn toch Engelsen? Inderdaad. Op naar de angel in het verhaal van Wales.