Is Wales een land? 4: mirakels

Als je op zoek gaat naar representeren van nationale cultuur, kun je kijken naar popsterren, politici, kunstenaars of historische figuren. Ik vind heiligen een mooie groep om als uitgangspunt te nemen. De rituelen om hen heen voelen soms gedateerd aan, maar ze zitten vaak nog diep in het DNA van je landgenoten. Nederland heeft Sint Willibrord, Sint Maarten en niet te vergeten Sint Nicolaas.

In Wales, waar ik onderzoek wat dit land tot land maakt, zijn heiligen belangrijke vertegenwoordigers. Figuren uit de tijd van het vroege christendom. Heel wat lieden verwierven in die tijd de titel heilige van de paus. Alleen al de lijst in Wikipedia telt een paar honderd stuks heilige Welshmen. En die is lang niet volledig. Bijna altijd waren ze van adellijke stand.  Mooie representanten om het geloof te verspreiden. Het was een tijd waarin Keltische gebruiken vermengd raakte met christelijke. De grootste wonderen hebben zich toen voltrokken, zo wonderlijk dat de plaatsen delict vandaag nog een pelgrimsoord zijn. Ja, Sinten genoeg hier. Laten we er eens een paar langsgaan. 

In het zuiden van Wales ligt de kleine 12e -eeuwse Saint Brynach kerk, omgeven door een oud kerkhof met scheefstaande grafstenen. Typisch zo’n plek waar de mystieke sfeer hangt van bijna twee millennia geschiedenis. St Brynach is een heilige die leefde in de 6e eeuw. Een pelgrim die naar Rome reisde en in Pembrokeshire in het zuiden van Wales het christendom bracht. Iemand die wilde dieren wist te temmen en met engelen kon communiceren. Hij leidde een sober bestaan in zijn latere leven. En op de plek waar dat geweest moet zijn staat nu de St Brynach kerk.  Bij die kerk vind je een oud Keltisch kruis. Het verhaal gaat dat elk jaar op 7 april, de sterfdag van Brynach, de eerste koekoek die in Wales arriveert vanaf dit kruis zijn roep geeft. En uit de oude taxusbomen bij de kerk bloedt regelmatig rood sap. De bomen bloeden voor de zonden van de mensheid. Of vanwege een ooit onrecht opgehangen prins. Of beide. Er zijn in deze streek verschillende ruïnes te zien van kerken gewijd aan deze heilige St Brynach. 

Brynach was een tijdgenoot van St David, bisschop van Wales en tegenwoordig de patroonheilige van het land. Geboren rond het jaar 500 als zoon van een Welshe koning. Hoe kan het ook anders. Een van de meest indrukwekkende kathedralen van Wales is gebouwd op de plek waar hij een klooster stichtte, in het gelijknamige plaatsje St David. Een enorm complex, ook zo’n plek waar je de sfeer van eeuwen geschiedenis voelt. Hier ligt de heilige man begraven. Ook St David wist wonderlijke dingen te verrichten. Op een dag tijdens een van zijn preken rees de plek waar hij stond omhoog tot een heuvel, zodat iedereen hem goed kon zien. En zoals meer heiligen wist hij blinden het zicht terug te geven en een dood kind tot leven te wekken. Zijn laatste woorden waren schijnbaar: “Gwnewch y pethau bychain mewn bywyd”: doe de kleine dingen in het leven, Het is een uitspraak  die in Wales nog veel wordt gebruikt. Een deel van zijn erfenis die wat mij betreft een compliment verdient. David is niet zomaar een heilige. Hij is DE  patroonheilige van Wales. Speciaal in zijn naam wordt elk jaar op 1 maart de nationale feestdag van het land gevierd. 

Oké laten we de derde heilige eens bezien, een vrouw ditmaal: Saint Winifred. Zij leefde in de zevende eeuw. Het verhaal gaat dat haar geliefde razend werd toen zij besloot non te worden. Misschien omdat ze hem niet zo leuk vond, wie weet. Hoe dan ook, de man hief zijn zwaard en onthoofde haar. En nu komt het: op de plek waar haar hoofd neerrolde ontsprong spontaan een bron. Een andere heilige, haar oom Beuno, regelde dat haar hoofd weer op haar lichaam terecht kwam waardoor zij nog een mooie tijd kon voortleven. Beuno sprak de belofte uit dat eenieder die bij de bron drie maal om de gunst van God zou vragen daarmee beloond zou worden. 

Je raad het al: dit verhaal, dat pas in de 12e eeuw werd opgetekend, maakte van St Winifred’s Well een bedevaartsoord. Misschien niet onterecht, want er is 30 jaar geleden een houten object opgegraven dat dateert uit de 8e eeuw en precies overeen komt met de beschrijving uit die tijd van een relikwie van Winifred.

Dit is mijn favoriete heilige spot. Niet omdat de entree slechts een pond bedraagt. Waarschijnlijk omdat ik tijdens mijn bezoek aan de bron helemaal alleen ben in het oude bouwwerk met het zacht stromende water. Dit is niets minder dan het Lourdes van Wales! En al een hele tijd. Koning Richard I ging hier in de 12e eeuw vragen om een succesvolle kruistocht en Henry V maakte er een voettocht heen van meerdere dagen. Allebei hadden ze succes op het slagveld. James II, koning van Engeland in de 17e eeuw, ging vragen om een mannelijke erfgenaam die hij ook kreeg. In 1828 ging Victoria, toen nog prinses er op bezoek samen met haar oom koning Leopold van België. Wat zouden ze daar gevraagd hebben? Dat ze ooit koningin zou worden? Check. En twee jaar geleden nog ging prins Charles er een kijkje nemen. Want werd het niet onderhand tijd dat…..

Voor ze zekerheid tap ik ook maar wat bronwater uit het kraantje bij de bron. Jammer denk ik achteraf: ik ben vergeten een wens te doen.